|
Balegem |
|
|
|
Algemeen
- Geschiedenis -
Foto's -
Bezienswaardigheden -
Wapen -
Kalender -
Publicaties |
|
|
| Algemene
info: |
|
Oppervlakte: 1.202 ha. |
| |
Hoogte: 44,36 meter aan de
dorpel van de zijdeur van de kerk. |
|
|
Op 18,5 km van Gent, op 3 km van
Oosterzele. |
|
|
Bestuurlijk en rechterlijk arrondissement
Gent; vredegerechtkanton Oosterzele; bisdom Gent. |
|
|
Herkomst van de naam: in 1225: Badelinghem; Badelghem: persoonsnaam, en inga,
en hem = woonplaats van de lieden van Bado; Baeleghem, Balegem. |
|
|
Inwoner: Balegemnaar;
Balegems. |
| |
Aantal inwoners: 2.448
inwoners in 1815, 3.015 inwoners in 1885, 3.419 inwoners in 1938. |
|
|
Landschap: Heuvelachtig
landbouw- en woondorp in Zandlemig- Vlaanderen; aan de spoorlijn
Gent-Zottegem. De eertijds belangrijke steengroeven van de Balegemse
steen, die in de gotische architectuur van de streek verwerkt werd, worden
sedert 1967 terug ontgonnen. |
|
|
Waterloop: de Molenbeek die
er ontspringt. |
|
|
Sedert 1977 samen met Gijzenzele,
Landskouter, Moortsele en Scheldewindeke deelgemeente van
Oosterzele (9860).
 |
|
|
|
Geschiedenis: |
| |
Romeins is het breekijzer dat in de
steengroeven werd gevonden. Het wordt bewaard in het Gallo-Romeinse museum
in Velzeke. In 1990 werd op de wijk Kattenberg keramiek uit de 7e eeuw
gevonden, afkomstig van een kleine Merovingische
begraafplaats. Uit de vroegmiddeleeuwse periode is weinig bekend. Hendrik
van Badelgem (1244) was magister, Walterum de Badelgem (1256) was milis.
Binnen de grenzen van het vroegere Balegem waren
Haesebijt, Vosbroek, Bracht, Issegem en
Bottele de voornaamste heerlijkheden. De heerlijkheid
Heesegem gaat terug tot de 11de eeuw. In 1451 werd het door Gentse
milities platgebrand en in 1579 voor de tweede maal door de Gentenaars
verwoest. In de 16de eeuw kwam de heerlijkheid door huwelijk aan de familie
Bette, die het tot 1792 in haar bezit had. Van de omwalde burcht
bleef niets bewaard.
De heerlijkheid Bottele, op de wijk Walzegem,
gaat mogelijk tot de 12de eeuw terug. Sinds de 16de eeuw behoorde het
achtereenvolgens toe aan de families Bette, Rodoan en d'Hane. De laatste
heer, Joost Sebastiaan d'Hane, stierf in 1713 op zijn
kasteel in Balegem. Het gebouw werd in 1789 verkocht. Gravin de Goldstein
liet het begin 19e eeuw afbreken.
Balegem behoorde vroeg tot de
bezittingen van de
heer van Rode. Samen met Moortsele en Scheldewindeke vormde
het één van de vier leenhoven van de baronie, later het markizaat Rode. De
vierschaar hield zitting in Scheldewindeke. Rode zelf behoorde tot de kasselrij
van het land van Aalst. Met de dood van de eerste markies van Rode,
Lupus Maria Rodriguez d'Evora y Vega, in 1690 werd het markizaat opgesplitst in het
markizaat en de heerlijkheid Balegem-Scheldewindeke-Moortsele. De oudste
zoon Joannes Josephus was hoofderfgenaam. In 1697 werd de heerlijkheid Balegem-Scheldewindeke-Moortsele in drie kavels
verdeeld. De heerlijkheid Balegem kwam aan Maria Ludovica Rodriguez
d'Evora y Vega. De laatste heren van Balegem waren: Ignatius
de la Tour Tassis in 1728 (zoon van Maria Ludovica), Carolus Ignatius de
la Tour Tassis in 1737 en Maria Magdalena de la
Tour-Tassis in 1790.
Het patronaat van de Sint-Martinusparochie
behoorde vanaf haar ontstaan aan het H.Kruiskapittel van Kamerijk. Tot
1559 behoorde Balegem tot het bisdom van Kamerijk, nadien tot het
aartsbisdom Mechelen en tot het bisdom Gent.
|
|
|
| Bezienswaardigheden: |
|
|
In het dorpscentrum, de
driebeukige
Sint-Martinuskerk, in sobere
baksteenarchitectuur (1865-66), n.o.v. arch.E. De Perre-Montigny (Gent).
Het meubilair is 19e eeuws: hoofdaltaar, een biechtstoel en de kansel. Een
biechtstoel (2de helft 18e eeuw). Beeldengroep "Liefdadigheid van
Sint-Martinus" (18e eeuw). |
|
|
De Mariakapel
in Issegem staat onder een oude linde. |
|
|
In de dorpskom, op de
Molenbeek, de voormalige
graanwatermolen
van 1446 (thans woonhuis). |
|
|
Balegem bezit drie beschermde
windmolens:de stenen windmolen, genoemd "Molen ten Berg"
(K.B., 19.3.1975), aan de Molenstraat; de houten staakmolen, genoemd "Vissersmolen"
of "Scheldewindekemolen" (K.B., 8.5.1978); de stenen
windmolen genoemd "De Klepmolen"(1889), op de wijk Bierman
(K.B., 27.9.1979) |
|
|
Het "Waterhof"
(Walsegemstraat, 85) is sinds 2.3.1983 beschermd als monument en als
dorpsgezicht. |
|
|
Het oud-gemeentehuis,
een voormalige villa in laat-eclectische stijl. |
|
|
Gastronomie: Balegemse
jenever;
niertjes op zijn Balegems; klepkoekjes.
|
|
|
| Wapen: |
|
 |
| |
"Gevierendeeld 1. en 4. in lazuur een leeuw van goud,
getongd van keel, houdende in de rechterpoot drie bladeren van goud, een
smalle schuinbalk van keel over alles heen, beladen boven met een komeet
van goud en onder met een drietoppige rots van hetzelfde, 2. en 3. in
lazuur drie zespuntige sterren van goud; hartschild: in goud een leeuw van
sabel, geklauwd en getongd van keel, en een uitgeschulpt omboordsel van
sabel."
GB 18.6.1980 - KB 1.12.1980 - BS 22.1.1981 (z.b)
Na de fusie van 1977 gaf de nieuwe gemeente de voorkeur
aan een nieuw wapen.
De keuze viel op het blazoen van de familie
Rodriguez de Evora y Vega, sinds 1602 heren en vanaf 1682,
tot op het einde van het Ancien Régime, markiezen van het Land van
(Schelde)rode, waartoe alle deelgemeenten ten laatste sinds de 13de eeuw
behoorden. Het betreft de Spaanse tak van dit geslacht, om een onderscheid
te maken met de banier in het huidige wapen van Merelbeke, die eveneens
steunt op het wapen Rodrigues de Evora y Vega.
Bron: Gemeentewapens van België, Deel II Vlaanderen M-Z
en Brussel, door Lieve Viaene-Awouters en Ernest Warlop; Dexia Bank 2002,
blz. 111 en 112.
|
|
|
|
Evenementenkalender: |
|
|
Laatste zondag van augustus:
stokerijfeesten |
|
|
15 augustus in de even jaren: Bruisend
Balegem |
|
|
15 augustus of de zondag erna:
kermis
|
|
|
|
Publicaties: |
|
|
De Sint-Martinuskerk te Balegem: een uitgave
van het H.G. Land van Rode / 40 blz. / Prijs: 2,00 Euro (zonder
portkosten). Hier bestellen. |
|
|
Van de bron tot de monding: de Molenbeek - Gondebeek:
een uitgave van het H.G. Land van Rode / 40 blz. / Prijs: 2,00 Euro
(zonder portokosten). Hier bestellen. |
|
|
