Schrijf u in op onze nieuwsbrief  

 

Balegem

 

Algemeen - Geschiedenis - Foto's - Bezienswaardigheden - Wapen - Kalender - Publicaties

 
Algemene info:
Oppervlakte: 1.202 ha.
  Hoogte: 44,36 meter aan de dorpel van de zijdeur van de kerk.
Op 18,5 km van Gent, op 3 km van Oosterzele.
Bestuurlijk en rechterlijk arrondissement Gent; vredegerechtkanton Oosterzele; bisdom Gent.
Herkomst van de naam: in 1225: Badelinghem; Badelghem: persoonsnaam, en inga, en hem = woonplaats van de lieden van Bado; Baeleghem, Balegem.
Inwoner: Balegemnaar; Balegems.
  Aantal inwoners: 2.448 inwoners in 1815, 3.015 inwoners in 1885, 3.419 inwoners in 1938.
Landschap:  Heuvelachtig landbouw- en woondorp in Zandlemig- Vlaanderen; aan de spoorlijn Gent-Zottegem. De eertijds belangrijke steengroeven van de Balegemse steen, die in de gotische architectuur van de streek verwerkt werd, worden sedert 1967 terug ontgonnen.
Waterloop: de Molenbeek die er ontspringt.
Sedert 1977 samen met Gijzenzele, Landskouter, Moortsele en Scheldewindeke deelgemeente van Oosterzele (9860).   
 
Geschiedenis:
 

Romeins is het breekijzer dat in de steengroeven werd gevonden. Het wordt bewaard in het Gallo-Romeinse museum in Velzeke. In 1990 werd op de wijk Kattenberg keramiek uit de 7e eeuw gevonden, afkomstig van een kleine Merovingische begraafplaats. Uit de vroegmiddeleeuwse periode is weinig bekend. Hendrik van Badelgem (1244) was magister, Walterum de Badelgem (1256) was milis.
Binnen de grenzen van het vroegere Balegem waren Haesebijt, Vosbroek, Bracht, Issegem en Bottele de voornaamste heerlijkheden. De heerlijkheid Heesegem gaat terug tot de 11de eeuw. In 1451 werd het door Gentse milities platgebrand en in 1579 voor de tweede maal door de Gentenaars verwoest. In de 16de eeuw kwam de heerlijkheid door huwelijk aan de familie Bette, die het tot 1792 in haar bezit had. Van de omwalde burcht bleef niets bewaard.
De heerlijkheid Bottele, op de wijk Walzegem, gaat mogelijk tot de 12de eeuw terug. Sinds de 16de eeuw behoorde het achtereenvolgens toe aan de families Bette, Rodoan en d'Hane. De laatste heer, Joost Sebastiaan d'Hane, stierf in 1713 op zijn kasteel in Balegem. Het gebouw werd in 1789 verkocht. Gravin de Goldstein liet het begin 19e eeuw afbreken.
Balegem behoorde vroeg tot de bezittingen van de heer van Rode. Samen met Moortsele en Scheldewindeke vormde het één van de vier leenhoven van de baronie, later het markizaat Rode. De vierschaar hield zitting in Scheldewindeke. Rode zelf behoorde tot de kasselrij van het land van Aalst. Met de dood van de eerste markies van Rode, Lupus Maria Rodriguez d'Evora y Vega, in 1690 werd het markizaat opgesplitst in het markizaat en de heerlijkheid Balegem-Scheldewindeke-Moortsele. De oudste zoon Joannes Josephus was hoofderfgenaam. In 1697 werd de heerlijkheid Balegem-Scheldewindeke-Moortsele in drie kavels verdeeld. De heerlijkheid Balegem kwam aan Maria Ludovica  Rodriguez d'Evora y Vega. De laatste heren van Balegem waren: Ignatius de la Tour Tassis in 1728 (zoon van Maria Ludovica), Carolus Ignatius de la Tour Tassis in 1737 en Maria Magdalena de la Tour-Tassis in 1790.
Het patronaat van de Sint-Martinusparochie behoorde vanaf haar ontstaan aan het H.Kruiskapittel van Kamerijk. Tot 1559 behoorde Balegem tot het bisdom van Kamerijk, nadien tot het aartsbisdom Mechelen en tot het bisdom Gent.   

 
Bezienswaardigheden:
In het dorpscentrum, de driebeukige Sint-Martinuskerk, in sobere baksteenarchitectuur (1865-66), n.o.v. arch.E. De Perre-Montigny (Gent). Het meubilair is 19e eeuws: hoofdaltaar, een biechtstoel en de kansel. Een biechtstoel (2de helft 18e eeuw). Beeldengroep "Liefdadigheid van Sint-Martinus" (18e eeuw).
De Mariakapel  in Issegem staat onder een oude linde.
In de dorpskom, op de Molenbeek, de voormalige graanwatermolen van 1446 (thans woonhuis).
Balegem bezit drie beschermde windmolens:de stenen windmolen, genoemd "Molen ten Berg" (K.B., 19.3.1975), aan de Molenstraat; de houten staakmolen, genoemd "Vissersmolen" of "Scheldewindekemolen" (K.B., 8.5.1978); de stenen windmolen genoemd "De Klepmolen"(1889), op de wijk Bierman (K.B., 27.9.1979)
Het "Waterhof" (Walsegemstraat, 85) is sinds 2.3.1983 beschermd als monument en als dorpsgezicht.
Het oud-gemeentehuis, een voormalige villa in laat-eclectische stijl.
Gastronomie: Balegemse jenever; niertjes op zijn Balegems; klepkoekjes.   
 
Wapen:

 

"Gevierendeeld 1. en 4. in lazuur een leeuw van goud, getongd van keel, houdende in de rechterpoot drie bladeren van goud, een smalle schuinbalk van keel over alles heen, beladen boven met een komeet van goud en onder met een drietoppige rots van hetzelfde, 2. en 3. in lazuur drie zespuntige sterren van goud; hartschild: in goud een leeuw van sabel, geklauwd en getongd van keel, en een uitgeschulpt omboordsel van sabel."
GB 18.6.1980 - KB 1.12.1980 - BS 22.1.1981 (z.b)

Na de fusie van 1977 gaf de nieuwe gemeente de voorkeur aan een nieuw wapen.
De keuze viel op het blazoen van de familie Rodriguez de Evora y Vega, sinds 1602 heren en vanaf 1682, tot op het einde van het Ancien Régime, markiezen van het Land van (Schelde)rode, waartoe alle deelgemeenten ten laatste sinds de 13de eeuw behoorden. Het betreft de Spaanse tak van dit geslacht, om een onderscheid te maken met de banier in het huidige wapen van Merelbeke, die eveneens steunt op het wapen Rodrigues de Evora y Vega.

Bron: Gemeentewapens van België, Deel II Vlaanderen M-Z en Brussel, door Lieve Viaene-Awouters en Ernest Warlop; Dexia Bank 2002, blz. 111 en 112.   

 
Evenementenkalender:
Laatste zondag van augustus: stokerijfeesten
15 augustus in de even jaren: Bruisend Balegem
15 augustus of de zondag erna: kermis   
 
Publicaties:
De Sint-Martinuskerk te Balegem: een uitgave van het H.G. Land van Rode / 40 blz. / Prijs: 2,00 Euro (zonder portkosten). Hier bestellen.
Van de bron tot de monding: de Molenbeek - Gondebeek: een uitgave van het H.G. Land van Rode / 40 blz. / Prijs: 2,00 Euro (zonder portokosten). Hier bestellen.

Werkgebied

Algemene kaart
Balegem
Bavegem
Beerlegem
Bottelare
Gentbrugge
Gijzenzele
Gontrode
Landskouter
Letterhoutem
Melle
Melsen
Moortsele
Munte
Oosterzele
Schelderode
Scheldewindeke
Vlierzele


Land van Rode Copyright

Disclaimer